Teoria Rozwiązywania Innowacyjnych Zagadnień – TRIZ
Problemy są codziennością ludzkiego życia. Z jednej strony ukazują człowiekowi jak daleko mu do doskonałości, z drugiej zaś wymuszają na nim konieczność podjęcia działań zmierzających do pokonywania przeszkód. Niestety nie ma uniwersalnego narzędzia, pozwalającego na całościowe rozwiązanie problemów w każdych warunkach. Niektóre z nich mają charakter przypadkowy, niektóre zaś oparte są o rozwiązania naukowe oraz poparte badaniami. Jednym z prakseologicznych narzędzi rozwiązywania problemów jest Teoria Rozwiązywania Innowacyjnych Zagadnień (TRIZ).
Istota koncepcji
TRIZ jest dziełem życia pewnego rosyjskiego uczonego Henryka Saulowicza Altszulera, który pod koniec lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku przedstawił jej podstawy. W związku z tym, iż był teoretykiem wynalazczości, w swojej pracy starał się stworzyć skuteczną metodę pozwalającą na rozwiązywanie zadań wynalazczych, a zatem typowo technicznych. I taki właśnie jest rodowód tej koncepcji, co pozwala określić TRIZ przede wszystkim jako narzędzie szybkich i skutecznych metod rozwiązywania problemów technicznych w celu uniknięcia długotrwałego procesu poszukiwania odpowiedzi np. metodą prób i błędów. TRIZ umożliwia drobiazgową analizę istoty danego problemu, likwidując ślepe kierunki poszukiwań oraz uwzględniając wszystkie potencjalne możliwości.
TRIZ została ukształtowana na inżynierii, technologii i teorii wynalazczości. Wkrótce okazało się, że jest na tyle uniwersalna, iż może być stosowana w obszarach zupełnie różnych od techniki, nie wykluczając biznesu, zarządzania, pedagogiki czy designu. W efekcie powstały takie odmiany jak TRIZ-Menedżer, TRIZ-Science, TRIZ-Design czy TRIZ – Pedagogika, która zajmuje się budowaniem analitycznego sposobu myślenia dzieci i młodzieży na wszystkich poziomach kształcenia. Dość wspomnieć, że TRIZ jest przedmiotem nauczania w szkołach średnich i wyższych większość krajów zachodniej Europy. Natomiast jednym z ważniejszych jej elementów jest Teoria Rozwoju Osobowości Twórczej, która z kolei kształtuje umiejętności i postawy ludzi po to, by zwiększyć ich potencjał twórczy oraz wpłynąć na znaczne ulepszenie sposobów pokonywania niestandardowych problemów w miejscach pracy.
TRIZ zawiera procedury kreatywnej innowacji, która jest wsparta o wiedzę. To co w dużej mierze determinuje sukces w zastosowaniu narzędzi tej koncepcji jest kreatywność, rozumiana jako wypadkowa wiedzy (np. techniczna, biznesowa, znajomość procedur postępowania), umiejętności (z jaką wyobraźnią ludzie podchodzą do problemów) oraz motywacji (np. wewnętrzne, silne pragnienie by dany problem jakoś rozwiązać). Zatem TRIZ postuluje, aby do innowacyjnych technicznie problemów (i tutaj nie chodzi tylko o problemy technologiczne, ale należące także do innych dziedzin życia) podchodzić w sposób niekonwencjonalny, tj. należy przede wszystkim uświadomić sobie, że istnieją pewne wzorce postępowania (tak jak reguły rządzące procesami technologicznymi), które są niezbędne do rozwiązywania sprzeczności – sprzeczności bowiem są główną blokadą rozwoju ewolucyjnego. Cały problem tkwi w odnalezieniu tych specyficznych reguł m.in przy pomocy równie specyficznej metody: szukając rozwiązań, należy wykonywać działania odwrotne od zamierzonych.
Wektor inercji
Podstawowym problemem, z jakim boryka się TRIZ jest niechęć do innowacyjnych rozwiązań, do poszukiwania ich w miejscach zupełnie odbiegających od wszelkich norm, co z kolei jest głęboko zakorzenione w ludzkiej osobowości. To prawda, że nie ma nic złego w tym, że wielu poszukuje nowych rozwiązań w obszarach dobrze już znanych, zbadanych, gdzie z reguły nie ma rzeczy obcych. Ale wiąże się z tym podstawowe ryzyko – brak znalezienia odpowiedzi na problem, do czego należy dodać jeszcze stracony niepotrzebnie czas. Niemniej jednak ta niechęć otoczenia wobec nowości określana jest mianem wektora inercji. Mówiąc dokładniej, jest to ukierunkowanie zainteresowań i kompetencji jednostki w wąskim odcinku kultury technicznej. W nieco innym ujęciu (bardziej ogólnym) wektorem inercji jest wszystko, co może odwieść od znalezienia właściwego rozwiązania problemu. Ich odmian jest sporo – najważniejsze to autosugestia (np. brak dopuszczania do siebie głosów krytycznych, wskazujących błędność jakiegoś założenia) oraz metoda prób i błędów. Zastosowanie TRIZ umożliwia wyjście poza konwencjonalny tok myślenia i przezwyciężenie wektora inercji, który zawęża wyobraźnię osoby stającej przed nierozwiązywalnym w jej ocenie problemem.
Obszary TRIZ
TRIZ posługuje się zestawem pewnych algorytmów służących jako kolejne drogowskazy w przybliżeniu się do właściwego rozwiązania. Ze względu na ich uniwersalność mogą być stosowane w wielu obszarach życia, wśród których można wyróżnić rozwiązywanie specyficznych problemów, które są zjawiskami negatywnymi, niepożądanymi (np. spadek sprzedaży produktów, mniejsze zainteresowanie stroną internetową); rozpoznawanie istniejącego systemu (np. istniejące pomysły dot. zagadnień problemowych) i odnajdywanie w nim usterek; analiza systemów i proponowanie rozwiązań, które je ulepszą oraz przewidywanie, tzn. metody TRIZ potrafią przewidzieć, jakie niepowodzenia mogą przydarzyć się danemu przedsięwzięciu. TRIZ odkryła, że przełomowe rozwiązania są wynikiem pokonywania przeciwieństw w drodze ku odpowiedzi na problem, przy czym metody wykorzystywane przy kreatywnym rozwiązywaniu problemów są uniwersalne w wielu obszarach. Ponadto wszelkie zmiany, jakie człowiek dokonuje w systemach czy to społecznych, organizacyjnych czy też sztucznych rządzą się pewnymi regułami i trendami, co automatycznie sprawia, że innowacyjne pomysły mogą być generowane w sposób systematyczny.
Zaloguj się Logowanie