Ziemia Kłodzka: historia, kultura, przyroda
© freeimages.com
Dzieje powiatu kłodzkiego pokazują, że czas działa na korzyść przedsięwzięć związanych z turystyką. Promocja tych okolic ma już bowiem ponad dwustuletnią tradycję, zapoczątkowaną przez cesarzową Marię Teresę. Dlatego dziś Ziemia Kłodzka silnie akcentuje związki z przeszłością, nie zaniedbując przy tym innych walorów regionu.
Dla amatorów historii
Dzisiejszy powiat kłodzki leży na styku trzech historycznych krain: Śląska, Czech i Moraw. Od starożytności tutejsze tereny były ważnym szlakiem tranzytowym. Przechodził tędy tzw. szlak bursztynowy oraz drogi łączące Kotlinę Czeską z dorzeczem Odry. Intensywny rozwój gospodarczy tych ziem w XIII i XIV wieku był związany z działalnością zakonów joannitów i cystersów oraz silną kolonizacją niemiecką. Rozwijało się płóciennictwo i sukiennictwo, a także inne tradycyjne rzemiosła tych okolic: budownictwo, górnictwo i szklarstwo.
Rejon Kłodzka znajdował się kolejno pod panowaniem władców polskich i czeskich, a następnie Habsburgów (od XVI w.) W XVIII wieku wszedł w skład państwa pruskiego: wówczas hrabstwo kłodzkie stało się osobnym powiatem, odrębnym od reszty Śląska, zyskując tym samym wyższy status.
W wielu miastach regionu, m.in. Kłodzku i Dusznikach-Zdroju zachowały się dawne układy urbanistyczne. W Kłodzku do chwili obecnej przetrwał kompletny średniowieczny układ dawnego miasta i wsi łańcuchowych lub folwarków w dzielnicach, które były niegdyś osobnymi osadami. Centrum miasta stanowi rynek z efektownym neorenesansowym (XIX w.) ratuszem z zachowaną średniowieczną wieżą, otoczony wzdłuż trzech pierzei kamienicami z XVII, XVIII i XIX w. Z kolei Podziemna Trasa Turystyczna w Kłodzku to liczący ok. 700 m ciąg podziemnych korytarzy i połączonych przejściami głębokich piwnic, które tutejsi mieszczanie drążyli jako magazyny żywności, składy towarów i schronienia przed obcymi wojskami, a w których obecnie mieści się interaktywna ekspozycja prezentująca historię miasta i codzienne życie jego mieszkańców. Podobne podziemia można oglądać również na starówce w Bystrzycy Kłodzkiej.
Wśród obiektów sakralnych na szczególną uwagę zasługuje sanktuarium wambierzyckie (gm. Radków). Wambierzyce leżą wśród wzgórz zaliczanych do przedpola Gór Stołowych, nazywane są Śląską Jerozolimą. Tutejsze sanktuarium Matki Boskiej Wambierzyckiej Królowej Rodzin składa się z kościoła pw. Nawiedzenia NMP oraz około stu kaplic kalwaryjskich. Powstało na przełomie wieków XVII i XVIII dzięki staraniom ówczesnego właściciela miejscowości. Budowa sanktuarium wpłynęła nawet na lokalną toponimię: potok nazwano Cedron, a okoliczne wzgórza Synaj, Tabor i Kalwaria.
Po miejscowościach powiatu rozsiane są również liczne pałace, np.: barokowo-klasycystyczny Pałac Oppersdorfów w Ołdrzychowicach Kłodzkich, renesansowo-barokowy zespół dworski w Jaszkowej Górnej czy dziewiętnastowieczny tzw. Dworek Chopina w Dusznikach-Zdroju, gdzie wybitny pianista dał swój pierwszy koncert charytatywny.
Do architektonicznych pamiątek należą również umocnienia, z których najsłynniejsza jest Twierdza Kłodzko. Ta potężna twierdza bastionowa na Fortecznej Górze powstała na miejscu stojącego tam wcześniej zamku. Wraz z mniejszym fortem na Owczej Górze oraz z fragmentami obwarowań miejskich i umocnień polowych tworzy pozostałości znaczącego kompleksu obronnego. W południowo-wschodniej części twierdzy wytyczono Podziemną Trasę Turystyczną. Z fortyfikacji miejskich dobrze zachowały się umocnienia miejskie w Bystrzycy Kłodzkiej, które obejmują dwie baszty, Bramę Wodną oraz niemal całkowicie zachowane kamienne mury miejskie.
Dla miłośników gór
Środkową część regionu zajmuje Kotlina Kłodzka otoczona Górami Bystrzyckimi, Górami Orlickimi, Górami Stołowymi, Górami Sowimi, Górami Bardzkimi, Masywem Śnieżnika, Górami Bialskimi i Górami Złotymi. Z całej Polski, zimą i latem, przybywają tu pasjonaci wędrówek i sportów górskich.
Bardzo popularne wśród turystów są Góry Stołowe. Sieć tutejszych szlaków liczy około 100 km. Przebiega tędy na przykład fragment Głównego Szlaku Sudeckiego im. M. Orłowicza. Góry są celem wypraw miłośników wspinaczki, uprawianej tu już w 1910 r. przez niemieckich zwolenników tego sportu. Znajdują się tu również tereny dogodne dla narciarzy biegowych oraz trasy rowerowe, m.in. Międzynarodowa Trasa „Góry Stołowe” oraz Międzynarodowa Trasa „Ściany”.
Na terenie gór od 1993 r. istnieje Park Narodowy Gór Stołowych, w którego obrębie znajdują się szczyty Szczelińca Wielkiego i Skalniaka. Szlaki turystyczne uwzględniają wszystkie interesujące formacje skalne Gór: „Skalne Miasto” na Szczelińcu, labirynt Błędnych Skał w masywie Skalniaka, Skalne Grzyby, Radkowskie Skały, malownicze skały Puchacza (z widokiem na panoramę Gór Bystrzyckich i Orlickich) oraz Łężyckie Skałki nazywane Sawanną Afrykańską. W otulinie Parku leżą popularne uzdrowiska: Polanica-Zdrój, Duszniki-Zdrój i Kudowa-Zdrój.
Warto odwiedzić również Masyw Śnieżnika, drugie najwyższe pasmo polskich Sudetów Wschodnich. Na szczycie Śnieżnika (1425 m n.p.m.) spotykają się granice Śląska, Czech i Moraw. W Masywie Śnieżnika znajduje się Jaskinia Niedźwiedzia: największa jaskinia Sudetów i jedna z najgłębszych w Polsce, słynąca z unikatowej szaty naciekowej. Masyw to miejsce cenione przez miłośników sportów rowerowych, od odmian ekstremalnych po tradycyjną turystykę rowerową, a także przez narciarzy. Dzięki odkryciu Jaskini Niedźwiedziej rozwinęła się leżąca w pobliżu wieś Kletno. Jest znakomitym punktem wypadowym dla turystyki pieszej, rowerowej i narciarskiej. Do jej atrakcji zalicza się również pobliska kopalnia uranu z podziemną trasą turystyczną.
Powiat kłodzki słynie również z innych miejsc dogodnych do uprawiania sportów. Jamrozowa Polana w Dusznikach-Zdroju to duży kompleks sportowy, gdzie mieści się całoroczne Centrum Turystyki Aktywnej oraz Centrum Polskiego Biathlonu. Podświetlone trasy dla narciarzy biegowych są latem wykorzystywane przez biegaczy i miłośników kolarstwa górskiego czy nordic walking. Zieleniec, dzielnica Dusznik-Zdroju, uchodzi za najlepsze w Ziemi Kłodzkiej miejsce do uprawiania narciarstwa. Śnieg leży tu średnio przez 150 dni w roku, a do dyspozycji miłośników „białego szaleństwa” oddanych jest 20 wyciągów i wiele wyposażonych w systemy sztucznego naśnieżania tras zjazdowych (w tym 10 stoków oświetlonych).
Dla spragnionych kultury
Atrakcje powiatu kłodzkiego są scenerią wielu wydarzeń rozrywkowo-kulturalnych o znaczeniu nie tylko regionalnym.
Wiosną, na przełomie kwietnia i maja odbywa się w Polanicy-Zdroju Międzynarodowy Festiwal Filmów Amatorskich POL-8 im. Józefa Milki, zaś w Dusznikach-Zdroju Festiwal Muzyka Epok. Od maja do września trwa Międzynarodowy Festiwal Muzyki Organowej i Kameralnej – cykl koncertów w polanickim kościele pw. Wniebowstąpienia NMP.
W lipcu Lądek-Zdrój gości Międzynarodowy Festiwal Tańca – Lądeckie Lato Baletowe, w trakcie którego odbywają się warsztaty taneczno-choreograficzne, wieczorne spektakle teatrów tańca, pokazy, spotkania z artystami i wystawy. W sierpniu rozpoczyna się w Nowej Rudzie Międzynarodowy Festiwal Folkloru. Jest to również czas Międzynarodowego Festiwalu Chopinowskiego w Dusznikach-Zdroju – najstarszego nieprzerwanie działającego festiwalu pianistycznego na świecie.
*
Powiat kłodzki podupadł gospodarczo w wyniku kryzysu na przełomie lat 80. i 90. XX wieku. Obecnie odradza się, rozwijając przemysł wydobywczy materiałów budowlanych, agroturystykę skutecznie aktywizującą rejony wiejski oraz sektor prywatnych usług w zakresie handlu, gastronomii, zdrowia i turystyki. Sięga w ten sposób do najlepszych tradycji regionu.
Zaloguj się Logowanie