Rok 2010 w polskiej i światowej nauce
CZERWIEC
- Naukowcy z Holandii opracowali miniaturowy układ analityczny, który umożliwia dokładne określenie stężenia we krwi litu – stosowanego w terapiach psychiatrycznych. Wystarczy kropelka krwi, by określić czy poziom litu nie jest zbyt wysoki lub za niski. Lit to jeden z ważniejszych leków stosowanych w różnego typu terapiach psychiatrycznych np. przy leczeniu depresji maniakalnych.
- Naukowcy znaleźli w Etiopii szkielet australopiteka sprzed 3,6 mln lat, który należy do tego samego gatunku, co szkielet słynnej Lucy, żyjącej 3,2 mln lat temu. Odkrycia dokonano w regionie Afar. Szkielet należy do gatunku Australopithecus afarensis, tego samego, którego przedstawicielką jest słynna Lucy. Jej szkielet, zachowany w 40 proc., odkopano w 1974 r., również w Etiopii.
- Archeolodzy z Uniwersytetu Warszawskiego wykopali w Czarnogórze naczynie z 5 tysiącami monet ze srebra i brązu, ważących ponad 15 kg. To jeden z największych odkrytych dotychczas skarbów antycznych monet na świecie.
LIPIEC
- Międzynarodowy zespół astronomów z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, odkrył nową planetę pozasłoneczną o masie równej 15 masom Ziemi. Jest to jedna z najmniejszych znanych egzoplanet. Obiega swoją gwiazdę w ciągu 90 godzin. Nosi oznaczenie WASP-3c.
- Ryzyko zakażenia wirusem HIV może być zmniejszone o połowę, dzięki stosowaniu żelu dopochwowego. Żel zawiera lek o nazwie tenofovir. Oprócz HIV zapobiegał przenoszeniu się opryszczki narządów płciowych.
- Naukowcy PAN odkryli w Egipcie 46 nieznanych stanowisk archeologicznych – datowanych od dolnego paleolitu po późny neolit. Najcenniejsze okazało się znalezisko w rejonie oazy Fajum. Archeolodzy natknęli się tam na olbrzymią liczbę kości.
SIERPIEŃ
- Geolodzy z Państwowego Instytutu Geologicznego znaleźli na Suwalszczyźnie wieczną zmarzlinę sprzed 13 tysięcy lat. To europejski fenomen przyrodniczy i najzimniejsze skały w Europie. Zgodnie z prawami geotermii im głębiej wwiercimy się w skorupę ziemską, tym na gorętsze skały natrafimy. Paradoksalnie na zbadanym terenie temperatura zamiast rosnąć, wraz z głębokością – maleje.
- W Centrum Zdrowia Dziecka przeprowadzono transplantację wątroby u 6-letniego Tomka, który zatruł się muchomorem sromotnikowym. Pod koniec września okazało się jednak, że przeszczepiona wątroba wymaga wymiany. Dlatego kolejny przeszczep wątroby przeprowadzono w październiku. Czteromiesięczny pobyt chłopca w szpitalu trwał do przedświątecznej środy, kiedy to wrócił do domu w Tarnawcach na Podkarpaciu.
WRZESIEŃ
- Powstał prototyp sztucznej nerki, którą można wszczepić choremu. Urządzenie opracowane przez zespół z University of San Francisco składa się z tysięcy mikroskopijnych filtrów oraz zawierającego żywe komórki kanalików nerki bioreaktora. Dzięki temu może ono spełniać funkcje prawdziwej nerki – przede wszystkim utrzymywać równowagę elektrolitową i wydalać szkodliwe substancje.
- Pozostałości po łaźni odkryto w Brzeziu (Małopolska), w obrębie wczesnośredniowiecznej osady. To unikatowe odkrycie w skali polskiej archeologii. Przykłady łaźni Słowian były dotychczas znane przede wszystkim z arabskich źródeł pisanych.
PAŹDZIERNIK
- Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii otrzymał brytyjski lekarz Robert Geoffrey Edwards za opracowanie metody zapłodnienia pozaustrojowego (in vitro), która zrewolucjonizowała leczenie niepłodności.
- Nobla z fizyki za odkrycie grafenu – nowej postaci węgla, która jest najcieńszym i najbardziej wytrzymałym znanym materiałem -otrzymali 51-letni Andre Geim i 36-letni Konstantin Novoselov. Grafen jest przydatny w tworzeniu m.in. przejrzystych ekranów dotykowych i baterii słonecznych. Naukowcy wyizolowali grafen z kawałka grafitu, który można znaleźć w zwykłym ołówku.
- Nagrodę Nobla z chemii otrzymali Amerykanin Richard Heck oraz Japończycy Ei-ichi Negishi i Akira Suzuki, którzy opracowali nowe metody syntezy związków organicznych.
- Najstarsze ślady obecności człowieka na terenie Polski odkrył zespół badawczy pod kierownictwem archeologa dra Eugeniusza Foltyna i paleogeografa dra Jana Macieja Wagi. Badacze znaleźli półprodukty i narzędzia wykonane ręką praczłowieka – Homo erectusa. Materiały odkryto w okolicach Kończyc (Ziemia Cieszyńska).
LISTOPAD
- „Polskie Noble” za: „alfabet myśli”, aromaty i nadciśnienie otrzymali: Anna Wierzbicka, Tomasz Guzik i Tadeusz Marek Krygowski. Nagrody przyznaje Fundacja na rzecz Nauki Polskiej.
- Amerykanie stworzyli pigułkę, która przyjmowana raz dziennie, pomaga zapobiec zakażeniu wirusem HIV u gejów, transseksualistów i biseksualnych mężczyzn. Pigułka o nazwie Truvada jest połączeniem dwóch leków (tenofovir i emtrycitabina. Badania nad Truvadą jako pierwsze dowodzą, że przyjmowanie leków przeciw wirusowi HIV przez zdrowe osoby może zmniejszyć ryzyko zakażenia.
GRUDZIEŃ
- Kości dimetrodonta, drapieżnika sprzed prawie 300 mln lat, odkryto w Stanach Zjednoczonych. Rzadkiego znaleziska dokonano w Teksasie. Dimetrodon gigashomogenes, którego czaszkę odkopano, żył 287 mln lat temu. Ten przedstawiciel synapsydów z charakterystycznym „żaglem” na grzbiecie bywa często błędnie nazywany dinozaurem i powszechnie jest dodawany do plastikowych figurek dinozaurów w zestawach dla dzieci.
- Nowy gatunek człowieka odkryto na Syberii. To rewolucyjne odkrycie było możliwe dzięki zsekwencjonowaniu DNA pobranego z palca liczącego 30 tys. lat, a odnalezionego w syberyjskiej jaskini. Od nazwy jaskini hominidy nazwano denisowianami. Denisowianie żyli obok neandertalczyków i krzyżowali się z naszym gatunkiem, czyli Homo sapiens.
Strony: 1 2
Zaloguj się Logowanie