Raport o stanie sektora małych i średniej wielkości przedsiębiorstw

Małe i średnie przedsiębiorstwa w Polsce potencjalnie zasługują – chociażby ze względu na ich wkład w tworzenie PKB – na miano siły napędowej gospodarki. Choć mają one zazwyczaj niewielki zasięg działania i mały wpływ na otoczenie, w którym funkcjonują, to ich ogromna liczba nadaje sektorowi MSP duże znaczenie w kształtowaniu gospodarki.

W Polsce, po roku 1989 nastąpił dynamiczny rozwój sektora małych i średnich przedsiębiorstw. Pierwsza faza rozwoju, nazwana fazą wstępnego rozwoju przedsiębiorczości, rozpoczęła się jeszcze w okresie gospodarki centralnie planowanej, po wprowadzeniu korzystnych dla rozwoju przedsiębiorczości regulacji prawnych. Kolejna faza, która miała miejsce po 1989 roku charakteryzowała się dynamicznym rozwojem sektora. Zwiększała się wówczas zarówno liczba podmiotów sektora MSP, jak i wzrastał ich udział w tworzeniu PKB. Na początku okresu transformacji, w latach 1989 – 1994 dynamika wzrostu liczby przedsiębiorstw sektora MSP była bardzo wysoka (nastąpił ponad dwukrotny wzrost liczby przedsiębiorstw – w 1994 roku liczba przedsiębiorstw MSP przekroczyła 2 miliony podmiotów). Kolejną fazą była faza samoregulacji rynkowej. Etap ten charakteryzował się stabilizacją tempa wzrostu liczby podmiotów. Liczba podmiotów stale rosła, lecz tempo tego wzrostu było mniejsze niż przed 1995 rokiem. Pod koniec lat ‘90 nastąpiła stabilizacja liczby przedsiębiorstw sektora MSP, zaś w latach 2001-2003 zaznaczył się spadek liczby przedsiębiorstw tego sektora.

 

Po okresie szybkiego wzrostu i stabilizacji, w latach 2001-2003 nastąpiło wyhamowanie dynamiki liczby podmiotów gospodarczych sektora głównie za sprawą spadku liczby przedsiębiorstw średniej wielkości. Przyczyn tej tendencji można upatrywać w spowolnieniu gospodarczym, jakie miało miejsce w tym okresie. Po 2003 roku liczba przedsiębiorstw sektora MSP ponownie wzrosła, a w roku 2007 w porównaniu z rokiem 1999 liczba firm analizowanego sektora zwiększyła się blisko o 25%.

 

Wkład przedsiębiorstw sektora MSP w tworzenie produktu krajowego brutto wyniósł w 2007 r. 47,4% (w tym przedsiębiorstwa mikro wytworzyły 30,1%, małe – 7,3%, zaś średnie – 10,0%). Analizując strukturę PKB wytwarzanego przez sektor przedsiębiorstw, wyraźnie rysuje się dominacja firm mikro. W 2007 roku wytwarzały one 43% PKB. Przedsiębiorstwa małe (bez mikro), średniej wielkości i duże wytwarzały kolejno: 10%, 14% i 33% PKB.

 

Zmiany dotyczące wartości udziału sektora małych i średniej wielkości przedsiębiorstw w Polsce w tworzeniu produktu krajowego brutto ilustruje poniższa tabela. W polskim sektorze małych i średnich przedsiębiorstw około 63,5% PKB wytwarzają mikro firmy. (PARP)