Pomimo, iż wyniki licznych badań pokazują, że firmy wykorzystujące narzędzia planowania strategicznego osiągają na ogół lepsze wyniki (większy wzrost sprzedaży, wyższą stopę zwrotu z aktywów, wyższą marżę zysku, większy wzrost zatrudnienia) niż firmy nie planujące swych działań strategicznie, większość małych i średniej wielkości przedsiębiorstw nie stosuje planowania strategicznego w praktyce swej działalności.
Planowanie strategiczne to proces długofalowego planowania stosowanego do określania i realizacji celów organizacji o najczęściej sformalizowanym charakterze. Firmy, które stosują planowanie są na ogół bardziej innowacyjne, częściej wykorzystują nowoczesne narzędzia zarządzania i wychodzą na rynki międzynarodowe a co równie ważne, takie firmy rzadziej upadają.
W Polsce większość badanych przedsiębiorstw wskazuje, że posiada strategię rozwoju przedsiębiorstwa, ale jedynie w 12% przypadków strategia rozwoju przyjmuje formę dokumentu – zatem jedynie w 12% przypadków możemy mówić o planowaniu strategicznym z prawdziwego zdarzenia. W ponad 40% przypadków strategia obejmuje stosunkowo krótki horyzont czasowy – do 2 lat.
Badania zmierzające do identyfikacji stosowanych narzędzi planowania strategicznego wśród MSP na świecie mają fragmentaryczny charakter i nie można ich wzajemnie porównywać, jednak wynika z nich że brak planowania strategicznego jest cechą typową dla firm sektora MSP i polskie MSP nie są pod tym względem wyjątkiem. Dopóki o korzyściach związanych z planowaniem strategicznym nie będą przekonane same firmy, nie należy oczekiwać, by stało się ono powszechnym elementem zarządzania w sektorze małych i średniej wielkości przedsiębiorstw.
W Polsce małe i średnie przedsiębiorstwa w swojej działalności skupiają się przede wszystkim na sprawach bieżących, rzadko podejmując planowanie strategiczne. Fakt posiadania spisanej strategii rozwoju jest pozytywnie skorelowany z wielkością przedsiębiorstwa. O ile w przypadku firm mikro posiadanie strategii deklaruje 7% firm, o tyle w przypadku firm małych jest to 21%, a w przypadku średnich – 34% firm.
Polskie MSP – wśród barier planowania strategicznego – najczęściej wymieniają brak czasu (sic!), brak wiedzy fachowej oraz niechęć do dzielenia się planami strategicznymi z pracownikami i konsultantami zewnętrznymi.
Istnieje silna zależność pomiędzy zasięgiem działania firm a posiadaniem bądź brakiem strategii rozwoju. Im szerszy zasięg działania firm, tym więcej z nich posiada strategię w formie spisanej. Istotnie częściej firmy działające na rynku krajowym i zagranicznym posiadają strategię rozwoju w formie spisanej (odpowiednio 17%, 22%). Strategię działania w formie niespisanej wyraźnie częściej posiadają firmy działające na rynku regionalnym (54%). Natomiast brak strategii deklarują istotnie częściej firmy działające na rynku lokalnym (51%).
W przypadku niemal wszystkich posiadających plany rozwoju firm (92%) opracowana strategia dotyczy sprzedaży obecnie posiadanych produktów lub usług na dotychczasowych rynkach. Również znakomita większość firm (86%) planuje sprzedaż nowych produktów/usług na dotychczasowym rynku. Nowe rynki planuje zdobywać 70% przedsiębiorców, którzy chcą sprzedawać na nim swoje dotychczasowe usługi lub produkty oraz 63% firm, które zamierzają na nowe rynki wprowadzić nowe usługi lub produkty.
W przedsiębiorstwach, które posiadają strategię rozwoju w postaci spisanej opracowuje się ją najczęściej raz na rok (43%), przy czym taki tryb postępowania przyjmują najczęściej firmy handlowe. W przypadku 27% firm strategia opracowywana jest doraźnie, a dla 26% przedsiębiorstw raz na kilka lat. Wielkość firmy nie różnicuje w sposób statystycznie istotny kwestii związanych z rodzajem ani horyzontem czasowym strategii rozwoju.
Aby zintensyfikować wykorzystanie narzędzi planowania strategicznego eksperci, którzy przygotowali raport z badań podkreślają, że konieczne jest popularyzowanie wśród przedsiębiorców wiedzy i korzyści, jakie przynosi posiadanie sformułowanej strategii rozwoju przedsiębiorstwa. Należy też traktować w sposób preferencyjny projekty zgłoszone do dofinansowania a dotyczące przedsięwzięć mających na celu popularyzowanie wśród przedsiębiorców wiedzy nt. wagi planowania rozwoju przedsiębiorstwa i tworzenia strategii rozwoju organizacji. (PARP)
Zaloguj się Logowanie