Restrukturyzacja sektora mleczarskiego

W związku z nową sytuacją, jaka zaistnieje po wygaśnięciu systemu kwot mlecznych w 2015 r., należy podjąć działania mające na celu wsparcie podmiotów działających w sektorze mleczarskim, tak, aby umożliwić im dostosowanie się do nowych warunków funkcjonowania.

Produkcja mleka należy do najbardziej wymagających rodzajów produkcji rolnej. W ostatnich latach gospodarstwa mleczarskie poniosły znaczne koszty w związku z inwestycjami mającymi na celu unowocześnienie produkcji oraz dostosowanie jej do obowiązujących standardów.

 

Obserwowany w ostatnich latach spadek cen skupu mleka wpłynął na obniżenie opłacalności produkcji, co przyczyniło się do wyjątkowo złej kondycji finansowej wielu gospodarstw. W wyniku przeglądu Wspólnej Polityki Rolnej (Health Check), państwa członkowskie określiły nowe priorytety polityki rozwoju obszarów wiejskich, do których zaliczone zostały m.in. środki towarzyszące restrukturyzacji sektora mleczarskiego.

 

Zgodnie z art. 16a ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), Polska włączyła do Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (PROW 2007-2013) rodzaje operacji ukierunkowanych na realizację priorytetu „środki towarzyszące restrukturyzacji sektora mleczarskiego”. Operacje przyczyniające się do restrukturyzacji sektora mleczarskiego będą dofinansowywane w ramach działania "Modernizacja gospodarstw rolnych”.

 

Na ten cel przeznaczono dodatkowe środki finansowe w wysokości ok. 69 mln euro. Operacje objęte dofinansowaniem będą musiały prowadzić do rozwoju produkcji mleczarskiej albo do zmiany profilu prowadzonej działalności rolniczej i tym samym zaprzestania prowadzenia produkcji mleczarskiej.

 

Zdecydowana większość gospodarstw mlecznych w Polsce to gospodarstwa stosunkowo małe, posiadające kwotę mleczną do 50 tys. kg (75%), które dysponują jedynie 26% całości kwoty mlecznej przeznaczonej dla polskich dostawców hurtowych i bezpośrednich. Przy takiej strukturze i planowanym odejściu od kwotowania produkcji mleka wskazany jest transfer kwot mlecznych do większych gospodarstw, mogących potencjalnie konkurować na wspólnym rynku i rynku światowym.{mospagebreak}Planuje się, że w 2010 roku zostanie ogłoszony we wszystkich województwach odrębny nabór wniosków o przyznanie pomocy w ramach działania „Modernizacja gospodarstw rolnych” na operacje dotyczące restrukturyzacji sektora mleczarskiego. Dostępne środki zostaną podzielone pomiędzy województwa zgodnie z tym, ile kwoty mlecznej posiadają producenci z danego województwa w stosunku do ogólnej kwoty będącej w posiadaniu wszystkich polskich producentów.

 

W ramach omawianego naboru przyjmowane będą wnioski o przyznanie pomocy dotyczące operacji, mających na celu rozwijanie produkcji mleka przez podmioty posiadające kwotę mleczną w wysokości co najmniej 20 000 kg. Ponadto, będzie można ubiegać się o dofinansowanie operacji, w wyniku której producent, posiadający kwotę mleczną w wysokości co najmniej 20 000 kg, całkowicie zrezygnuje z produkcji mleka oraz zmieni kierunek prowadzonej przez siebie produkcji rolnej.

Kolejność przysługiwania pomocy zostanie ustalona w oparciu o kryteria wyboru operacji, opracowane na podstawie uchwały nr 26 Komitetu Monitorującego Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 z dnia 23 czerwca 2009 r. oraz załącznika nr 1 do tej uchwały.

 

Kryteria wyboru operacji ukierunkowanych na restrukturyzację sektora mleczarskiego zostały tak zaprojektowane, aby dzięki ich zastosowaniu pomoc została w pierwszej kolejności skierowana do gospodarstw, których poziom produkcji mleka zapewnia możliwość uzyskania dochodu na poziomie zapewniającym rozwój gospodarstwa. Założono, że grupą producentów

mleka, która w pierwszym rzędzie wymaga wsparcia, są producenci, będący w posiadaniu kwoty mlecznej, co najmniej równej 100 000 kg, którzy planują rozwijanie produkcji mleczarskiej, oraz producenci będący w posiadaniu kwoty mlecznej w wysokości od 20 000 kg do 99 999 kg planujący całkowitą rezygnację z produkcji mleka. Producenci otrzymają od 0 do 10 punktów, w zależności od wysokości posiadanej kwoty mlecznej oraz od tego, czy podejmą się rozwijania produkcji mleka, czy też całkowitego jej zaprzestania.

 

Najwyżej punktowani będą producenci rozwijający produkcję mleka, posiadający kwotę w wysokości 150 000 kg, która, przy założeniu wydajności mleka od krowy w granicach od 4 000 do 6 000 kg na rok, odpowiada posiadaniu od 25 do 37 krów.

 

W celu wsparcia mniejszych gospodarstw, w których z ekonomicznego punktu widzenia, ze względu na zbyt mały areał, czy określoną strukturę produkcji, nie jest uzasadnione kupowanie nowoczesnej, wydajnej maszyny lub urządzenia wyłącznie na potrzeby jednego gospodarstwa, planuje się wprowadzenie możliwości wspólnego ubiegania się o przyznanie pomocy przez osoby fizyczne w celu dokonania wspólnego zakupu, a następnie używania, nowych maszyn lub urządzeń.{mospagebreak}O pomoc, będą mogły wystąpić wspólnie osoby, spełniające wszystkie warunki przyznania pomocy, określone w tym działaniu dla osób fizycznych. Jeżeli osoby wspólnie wnioskujące będą ubiegały się o pomoc na operację dotyczącą restrukturyzacji sektora mleczarskiego, poziom refundacji kosztów kwalifikowalnych będzie mógł być podwyższony o 10 punktów procentowych.

 

Nabór wniosków o przyznanie pomocy na operacje dotyczące restrukturyzacji sektora mleczarskiego w ramach działania „Modernizacja gospodarstw rolnych” zostanie ogłoszony przez Prezesa ARiMR najprawdopodobniej w połowie roku 2010. Wspomnieć należy, że w ramach dotychczas przeprowadzonych naborów wniosków o przyznanie pomocy w działaniu „Modernizacja gospodarstw rolnych”, wpłynęło ponad 43 tys. wniosków, z czego 27,5% zostało złożonych przez wnioskodawców, których głównym kierunkiem produkcji jest produkcja mleka. Proces wsparcia sektora obecnie już trwa, a dodatkowe środki mają go zintensyfikować. Oprócz wyżej wymienionej pomocy, sektor mleczarski otrzyma również wsparcie z dwóch innych źródeł. Na podstawie rozporządzenia Komisji (UE) nr 1233/2009 ustanawiającego szczególne środki wspierania rynku na rynku mleczarskim, państwa członkowskie UE rozdysponują kwotę w wysokości 300 mln euro, aby udzielić wsparcia producentom mleka, którzy w wyniku kryzysu na rynku mleka ponieśli dotkliwe straty. Polska otrzymała do wykorzystania na ten cel ok. 20 mln euro.

 

Dodatkowe wsparcie gospodarstw mleczarskich realizowane będzie również na podstawie art. 68 ust. 1 lit. b rozporządzenia Rady (WE) nr 73/2009 ustanawiającego wspólne zasady dla systemów wsparcia bezpośredniego dla rolników w ramach wspólnej polityki rolnej i ustanawiającego określone systemy wsparcia dla rolników, zmieniającego rozporządzenia (WE) nr 1290/2005, (WE) nr 247/2006, (WE) nr 378/2007oraz uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1782/2003. Zgodnie z przepisami tego artykułu państwa członkowskie mają możliwość przyznawania tzw. wsparcia specjalnego m.in. dla producentów mleka, którzy prowadzą działalność rolniczą w regionach wrażliwych zarówno pod względem ekonomicznym jak i środowiskowym.

/MINROL